Белорусская литература
Беларуская літаратура, 6 клас (01.05 – 30.05)
Урок 1
Алесь Жук. “Стары бабёр”
Заданні: прачытаць твор Алеся Жука “Стары бабёр”, падрыхтаваць пісьмова аповед пра старога бабра і яго вандроўку ў пошуках новага жытла
Урок 2
Янка Маўр. “Багіра”. Кампазіцыя літаратурнага твора
Заданні: прачытаць апавяданне Янкі Маўра “Багіра”. Падрыхтаваць пісьмова замалёўку на адну з тэм: “Лёс Багіры”, “Які жыццёвы ўрок атрымалі людзі ад Багіры?”
Урок 2
Янка Маўр. “Багіра”. Кампазіцыя літаратурнага твора
Заданні: прачытаць артыкул “Пра кампазіцыю”. Скласці пісьмова замалёўку пра свайго хатняга сябра (кошку, сабаку ці іншую жывёліну)
Урок 3
Якуб Колас. “Конь і сабака”
Заданні: вывучыць байку Якуба Коласа “Конь і сабака” на памяць
Урок 4
Алесь Звонак. “Гарбуз”. Байка як літаратурны жанр
Заданні: прачытаць артыкул “Пра байку”. Падрыхтаваць выразнае чытанне байкі Алеся Звонака “Гарбуз” і адказы на пытанні да твора
Урок 5
Уладзімір Корбан. “Малпін жарт”
Заданні: падрыхтаваць выразнае чытанне байкі Уладзіміра Корбана “Малпін жарт і адказы на пытанні да твора, намаляваць ілюстрацыю да байкі
Урок 6
Раіса Баравікова. “Гальштучнік”
Заданні: прачытаць твор Раісы Баравіковай “Гальштучнік”. Падрыхтаваць падрабязны пераказ аднаго з найбольш значных эпізодаў (на выбар), пры жаданні намаляваць да яго ілюстрацыю
Урок 7
Раіса Баравікова. “Гальштучнік”
Заданні: падзяліць твор на часткі і падабраць да іх загалоўкі, падрыхтаваць пісьмова замалёўку на адну з тэм: “Таямніца дзіўнай птушкі”, Вандроўка доктара Савіча”
Урок 8
Паўтарэнне і абагульненне вывучанага за год
Беларуская літаратура, 6 клас (25.04 – 30.04)
Урок 1
Іван Пташнікаў. “Алені”
Заданні: даць разгорнуты адказ на пытанне “Чым так вабіла Ірку прырода?” (пісьмова ў сшытак па літаратуры)
Урок 2
Іван Пташнікаў. “Алені”
Заданні: падрыхтаваць пісьмова замалёўку на адну з тэм: “Ірка і яе алені”, “Ірчына пушча”, “Свет Ірчыных захапленняў” (у сшытак па літаратуры)
Выканаць наступны тэст пісьмова ў сшытак па літаратуры
Іван Пташнікаў "Алені". Тэст для 6 класа
Апавяданне “Алені” І.Пташнікава (тэматычны кантроль, 6 клас)
1.Пазнайце героя па апісанні:
а) Які з ___________ паляўнічы? У яго нават сабакі няма. Абы-якога ____________ не думаў карміць, а дзе дастанеш добрага? Хацеў прывезці з раёна, дык жа трэба было аддаць увесь стажок сена; _____________ ў Іркі быў ляснік, і жылі яны ў лесе. __________________ яшчэ вартаваў і карміў зімою ласёў і аленяў у запаведніку, які быў недалёка ад Бярэзаўца за Высокім Берагам.
б) ____________ уся сціснулася, прыпала аж да зямлі, пасля пабегла, нічога не бачачы. Ёй раптам успомнілася, як яны ў блакаду з бацькам беглі так з вёскі на пасеку, дзе былі бульбяныя ямы, а ўсюды рваліся міны; _____________ ж малая яшчэ, ёй толькі пайшоў дванаццаты, мала што яна рослая, падцягнулася за вайну, затое тонкая. І крычаць яна, мусіць, добра не ўмее – ціхенька і дзярката – і заўсёды тады папярхаецца, бо дзярэ ў горле.
в) Рыжы і злосны чалавек _______________________
г) Але за вату крычала _____________________: збіралася яшчэ на зіму “пацягнуць” фуфайку кортам, якога тата прывёз з раёна за воўчую скуру.
2.Пра які час сутак ідзе гаворка? Сонца вярнула на ____________, у небе застылі ружовыя хмары, і на пасеку з балота падзьмуў халадок. У тым баку, дзе вёска, здавалася, загарэўся лес.
3.Назавіце пару года, якую згадвае аўтар: _____________ у Бярэзаўцы мялела рака і рана жаўцелі бярозы – можа таму, што раслі на балоце, жаўцелі заўсёды знізу, паволі, не так, як вольхі, якія чакаюць першых маразоў, тады чарнеюць і асыпаюцца за адну ноч.
4.Вызначце, чым занята галоўная гераіня апавядання:
а) Яна рабіла па-свойму: скручвала з ваты, якую скубла са старой матчынай фуфайкі, кнот, падпальвала яго, пасля тушыла ў бліскучым жоўтым патроне ад нямецкай вінтоўкі. На крэмені чорны кнот загараўся ад першай іскры. _______________________________
б) Ірка ўмее збіраць _____________. Яны на пасецы растуць шышкамі, як бабок на балоце. Сашмаргнеш шышку – поўная жменя. А ля пнёў іх – як хто ўзяў ды рассыпаў з кошыка.
5.Назавіце прадстаўнікоў жывельнага свету:
а) ____________ Ірка не любіла: яны зладзеі і стракочуць без аддухі, лезуць усмоль на двор у карытца да парасяці.
б) З балота ад ракі прылятаюць вялізныя зялёныя ____________, лапочуць над верасам сваім доўгім бліскучым крыллем, але пчолы іх не баяцца;
в) Нехта пляскае там на ўвесь рот. Яны прыходзяць з пушчы аж сюды ў бабок, у самым куце яго ўжо даўно здрабяжылі. _________________________
г) За двума чырвонымі ад смалы карчамі мые лапамі вушы. Нацёршы вушы, ён пакруціў мордачкай і паскакаў на горку. _________________________
д) Па рацэ – на лёдзе – бегла: коўзалася знаць па следзе. _________________
е) Іх было чацвёра, і ішлі яны адзін за адным. Пярэдні быў сівы і ў чорныя латы. Вялікі і прыгожы, ён дыбаў, задзёршы галаву. Рогі ў яго ляжалі аж на спіне, як загнуты абруч на вялікі кошык. __________
ё) Цінькаюць, пырхаюць з сучка на сучок, на ляту ловяць пыл і кавалачкі кары. _________________
ж) Яны дзяўбуць сасновыя шышкі: на моху, на грыбах рудзяках панацярушанага сасновага насення. _______________________________
з) Сядзе на верасовую галінку, калышацца, пасля нахіне аж да самай зямлі, абдыме ножкамі, перагнецца ўся, адтапырыць крыльцы і лезе з галоўкай у маленькую кветачку. _____________________
і) Браў бурак з рукі вялікімі адтапыранымі губамі і жвакаў, не адкрываючы рот. Галава ў яго была зусім малая, вочы – сівыя, мутныя, поўсць блішчала, гладкая-гладкая, бы яе прычасаў хто. ___________
6.Пра што ідзе размова?
а) Пастарэлі ўжо, пабялелі, пачалі сохнуць _____________________________
б) Маладыя, бурыя, цвёрдзенькія і круглыя – як хто высеяў у адну ноч ______________________
в) Маладыя абляпілі пні. Іх несамнога: не іхняя яшчэ пара _________________________
г) Маладзенькія на тоўстым карані і тоўсценькай галоўкай, – зусім як напарстак на пальцы ________
д) Яны і самі вунь аж на двор залезлі. Ля ганка і ля студні пясок рыюць – так растуць _____________
е) На іх кропелькі вады – ад расы. Кіслыя, і ад іх не хочацца піць, як ад чарніц ___________________
ё) У Бярэзаўцы ён высокі, дастае Ірцы аж па пахі. Пачырванеў спадыспаду ад зямлі – асыпаецца. І пахне-пахне _______________________________
ж) Яшчэ толькі пачалі ружавець. Па іх пойдзе з маці, калі ўжо асыплецца бярэзнік, і пойдзе на ўвесь дзень аж туды, дзе Старыя Вольхі, узяўшы мех. ________________________
7.Назавіце мясцовасць, згаданую ў творы:
а) Тут самае высокае месца. Стаіш, як узлезшы на хату, на страху. Недзе ўнізе жнуць жанчыны ў белых хустачках і зносяць у кучкі снапы. ______________________________________
б) Кіламетра паўтара ад вёскі, ля ракі Бярэзаўкі, што цячэ лугам і ўпадае за Ліпнікамі ў Вілію; У вайну немцы спалілі іхнюю хату, астаўся толькі хлеў, які быў недакончаны – без страхі – і не ўзяўся гарэць __________________________________________
в) У Бярэзаўцы пачынаецца пушча. Тут яны жылі да вайны, Ірка помніць, калі пераехалі ў вёску ______________________________________________
г) Бацька казаў, што яны пайшлі Віліёй далёка, дзе не было гэтулькі партызанскіх лагераў і блакад ________________________________________________
д) Ірка праз акно бачыць увесь луг __________________, ля якіх рака паварочвае да Віліі, там яна глыбокая, і ў ёй – рабыя шчупакі.
8.Якія рысы характару Іркі ілюструюць цытаты:
а) Ёй здалося, што яны спыніліся і чакаюць яе; яна тады забывалася, што цяжка дыхаць, бегучы, што баляць у каленях ногі, што трэба было адшпіліць ля шыі гузік – ён вунь як душыць, і бегла, бегла ____________________________________________________
б) Ірка ніяк не магла даўмецца, пра што яны гаварылі: думала ўсё, чаму не прыйшлі алені. І калі Язэп, панюхаўшы відэлец, сказаў: “Лясное лесам і пахне”, – яна папыталася ціха, як сама ў сябе: “Дзе ўзялі?” ___________________________________________________
в) Пасля ўрокаў Ірка карміла парася, хадзіла глядзець, ці цэлы стажок, бо бацька асачыў, што знізу аб’елі, відаць, алені ____________________________________________
г) Тады яна дастала з кішэні акрайчык купленага ў магазіне хлеба і падала рагатаму ______________
д) Раніцай не хацелі пускаць яе ў школу – мяцеліца. Ірка дастала з гары самаробныя лыжы. Іх зрабіў у вёсцы тата; яна на іх бегла лепш за ўсіх. Школа ў вёсцы недалёка; а хіба Ірка пабаіцца мяцеліцы? _________________________________________________________
е) У баразне слупок з надпісам “КВ.29 ПОС.СОС.ПЛ.2,40 г.194.. г.”. Ірка помніць, што такія слупкі рабіў і падпісваў яе тата, калі жылі яшчэ ў вёсцы.______________________________________________
№ урока |
Тэма ўрока |
Заданні |
1 |
Пімен Панчанка. “Сармацкае кадзіла” |
Старонка 228 – 230, падрыхтаваць выразнае чытанне верша Пімена Панчанкі “Сармацкае кадзіла”. Адказаць пісьмова на пытанне “У чым праяўляецца любоў чалавека да прыроды, да роднай зямлі” (у сшытак па літаратуры). Адказ павінен быць разгорнуты (0,5 – 1 старонка) |
2 |
Іван Пташнікаў. “Алені” |
Старонка 230 – 250, прачытаць твор, абазначыць алоўкам эпізоды, важныя для характарыстыкі галоўнай гераіні твора – дзяўчынкі Іркі (багаты ўнутраны свет, любоў да прыроды, надзвычайную назіральнасць і ўражлівасць) |